Vraag advies aan de bedrijfsarts vóórdat je zwanger kunt worden
Heb je in je werk te maken met medicijnen tegen kanker?  En heb je een kinderwens? Bespreek dit dan met je bedrijfsarts. Maak een afspraak vóórdat je stopt met anticonceptie en zwanger kunt worden. Dit geldt ook voor aanstaande vaders (of zaaddonoren) die werken met medicijnen tegen kanker.
 

Heb je geen bedrijfsarts? Neem dan contact op met je huisarts, verloskundige, gynaecoloog of werkgever.

Wat zijn geneesmiddelen tegen kanker en waar worden ze gebruikt?
Medicijnen tegen kanker (cytostatica /chemotherapeutica) hebben tot doel kanker te bestrijden, door de kankercellen minder snel of helemaal niet te laten delen. De meeste mensen komen via hun werk in aanraking met medicijnen tegen kanker. Bijvoorbeeld in de zorg voor mensen met kanker (artsen, verpleegkundigen, thuiszorg) en dan bijvoorbeeld via zweet van de patiënt, urine, braaksel of ontlasting.
Of in de apotheek of een dierenartspraktijk. Maar ook schoonmakers kunnen ermee in aanraking komen.
 

Staat jouw beroep er niet bij? En twijfel je of jij in contact kunt komen met medicijnen tegen kanker? Neem dan contact op met je bedrijfsarts, werkgever, huisarts of verloskundige.

Voor je zwangerschap
Als je in contact komt met medicijnen tegen kanker kun je minder vruchtbaar worden. Het kan zijn dat je minder makkelijk zwanger wordt. Dat geldt voor vrouwen en mannen.

Je zwangerschap en de baby
Als je tijdens de zwangerschap in contact komt met medicijnen tegen kanker, heb je een grotere kans dat je baby te vroeg en/of te licht geboren wordt. Er is ook een groter risico op een aangeboren afwijking bij de baby. 

Wat kun je doen om de risico’s kleiner te maken?
Wil je zwanger worden of ben je al zwanger? Vraag dan zo snel mogelijk aan je werkgever of je je werkzaamheden veilig kunt uitvoeren.
In de periode voor en tijdens je zwangerschap en als je borstvoeding geeft, mag je niet werken met medicijnen tegen kanker (cytostatica) of andere stoffen die het erfelijk materiaal (DNA) kunnen beïnvloeden of beschadigen. Behalve als is aangetoond dat het risico heel erg (verwaarloosbaar) klein is.
Bespreek dit met je bedrijfsarts. Het liefst vóórdat je zwanger kunt worden. Dan kan je werk op tijd worden aangepast. Op het open spreekuur kun je terecht met vragen. Wat je met de bedrijfsarts bespreekt valt onder medisch geheim.
Je kunt het advies van de bedrijfsarts zo nodig bespreken met je werkgever. Bespreek met je bedrijfsarts op welke manier je dat het beste kunt doen.
 

Wat kun je nog meer doen?

• Werk zo hygiënisch en veilig mogelijk.
• Zorg voor een schone werkplek en draag schone werkkleding.
• Eet, drink en rook niet op je werkplek, maar in een aparte ruimte zoals een kantine.
• Was na het werk goed je handen.
• Zoek uit wat de risicovolle werkzaamheden zijn.
• Laat je goed uitleggen hoe je zo veilig mogelijk kunt werken.
• Werk met goede ventilatie en beschermingsmiddelen.
• Kijk op het etiket van de producten waarmee je werkt, of ze schadelijke stoffen bevatten.
• Van alle schadelijke stoffen is bepaald met hoeveel daarvan je maximaal in aanraking mag komen. Dat worden ‘grenswaarden’ genoemd. Informeer hiernaar bij je bedrijfsarts.

Heb je vragen over jouw persoonlijke situatie? Vraag advies aan de bedrijfsarts of arbodeskundige. Heb je geen bedrijfsarts? Ga dan naar je huisarts of verloskundige. Zij kunnen voor meer informatie contact opnemen met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) en het Bijwerkingencentrum Lareb.

Wat moet je werkgever doen?
Je werkgever moet ervoor zorgen dat je veilig en gezond kunt werken. Je werkgever mag je geen werk laten doen dat schadelijk kan zijn voor jou of je kind.
Je werkgever heeft de volgende plichten:

• De werkgever moet nieuwe medewerkers informatie geven over de risico’s van het werk.
  De werkgever moet alle stoffen in het bedrijf registreren die schadelijk kunnen zijn voor jou of je ongeboren kind. De namen en gevaren moeten bekend zijn en ook welke maatregelen er genomen zijn om het contact hiermee te voorkomen. 
• Als je zwanger wil worden of zwanger bent moet de werkgever voorlichting geven over de noodzakelijke aanpassingen in je werk.
  Als er te grote risico's of onzekerheden blijven of het voor jou veilig is met die stoffen te werken, ben je niet verplicht om met deze stoffen te werken.
• Als er geen mogelijkheden zijn waardoor je veilig kunt werken dan kan je werk worden aangepast. In het uiterste geval krijg je tijdelijk ander werk aangeboden of word je vrijgesteld van werken.

Twijfel je over mogelijke gevaren? Vraag dan advies aan de bedrijfsarts.

Meer informatie

• Kinderen krijgen? Denk na over de risico’s op uw werk (RIVM en Erfocentrum)
• Arboportaal cytostatica over de rechten van mensen met een kinderwens, die zwanger zijn of borstvoeding geven (Ministerie van SZW)
• Werken met medicijnen tegen kanker bij kinderwens, zwangerschap of borstvoeding (RIVM)
• App Werk en Zwangerschap (FNV)
• Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB)
• Geneesmiddelgebruik rondom de zwangerschap (Bijwerkingencentrum Lareb)

Bronnen

• Preconceptie indicatielijst (PIL) (CPZ, 2018)
• Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk (NVAB, 2018)
   

Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts.