Vraag advies vóórdat je zwanger wordt

Heb je epilepsie en heb je een kinderwens? Maak dan, vóórdat je stopt met anticonceptie en zwanger kunt worden, een afspraak met de huisarts of neuroloog. Epilepsie heeft invloed op je zwangerschap en de baby. Soms is epilepsie erfelijk. Bespreek ook je medicijngebruik.

De gevolgen van epilepsie voor de zwangerschap verschillen van persoon tot persoon. Daarom is persoonlijk advies erg belangrijk.
 

Epilepsie en zwanger worden

Heb je ooit epilepsie gehad? En is je laatste aanval meer dan 10 jaar geleden? Of slik je al meer dan 5 jaar geen medicijnen meer tegen de epilepsie? Dan hoef je geen medicijnen (anti-epileptica) te slikken voor en tijdens de zwangerschap. Je baby heeft geen grotere kans op aangeboren afwijkingen. Hoe meer tijd (jaren) er tussen je laatste aanval en de zwangerschap zitten, hoe kleiner de kans is dat je tijdens de zwangerschap een epileptische aanval krijgt. 
Als je je toch zorgen maakt, kun je om een verwijzing naar de gynaecoloog vragen. 
 

Heb je epilepsie en slik je daarvoor medicijnen (anti-epileptica)? Bespreek dan je kinderwens voordat je zwanger wil worden met je neuroloog en de gynaecoloog. Doe dit ook als je korter dan 5 jaar geleden anti-epileptica slikte en/of als je korter dan 10 jaar geleden nog een epilepsieaanval hebt gehad. Tijdens de zwangerschap kan het aantal epilepsie aanvallen dat je krijgt toenemen, of juist afnemen. Stop daarom nooit met medicijnen zonder overleg met je arts.
 

Het is van belang dat zowel voor als tijdens de zwangerschap aanvallen worden voorkomen. Want door een epileptische aanval kun jij en daardoor je kind zuurstoftekort krijgen. Daarom moet onderzocht worden wat voor jou de beste medicijnen zijn. Misschien moeten je medicijnen worden aangepast. Het is daarom belangrijk om pas zwanger te worden als je medicijnen precies goed zijn. En dat kan soms een tijdje duren. Stop nooit met medicijnen of met anticonceptie zonder overleg met je arts.
 

Het is niet schadelijk voor je baby als de aanstaande vader (of zaaddonor) epilepsie heeft en daarvoor medicijnen inneemt. Als meer familieleden epilepsie hebben is het handig om na te gaan of dit een erfelijke vorm is. Ook als de vader meer medische problemen heeft is het goed om jullie kinderwens met zijn arts te bespreken.
 

Voor alle vrouwen die zwanger willen worden is het advies om foliumzuur te slikken. Het slikken van extra foliumzuur maakt de kans kleiner dat je een kind krijgt met een ernstige aangeboren aandoening, zoals een open rug. Je kunt foliumzuur kopen bij een drogist of apotheek. Je hebt er geen recept voor nodig van een dokter. Vraag naar tabletten van 0,4 of 0,5 milligram (mg) oftewel 400 tot 500 microgram. Soms heb je meer foliumzuur nodig, bijvoorbeeld als je al voor je zwangerschap een tekort hebt aan foliumzuur, als je eerder een kind met een open rug hebt gekregen, of als jij (of de aanstaande vader) een open rug hebt. Dan krijg je hiervoor een recept van je huisarts of medisch specialist.
Sommige medicijnen tegen epilepsie verlagen de hoeveelheid foliumzuur in je bloed, in dat geval moet je een hogere dosis foliumzuurtabletten slikken. Je arts zal dit met je bespreken.

Je zwangerschap en je baby

Vaak kan met goede begeleiding de zwangerschap zonder problemen verlopen. De behandeling is erop gericht dat je geen of zo min mogelijk epileptische aanvallen tijdens de zwangerschap krijgt. Deze kunnen schadelijk zijn voor jou, maar ook voor je kind. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot zuurstof tekort bij jou en de baby. Door een aanval loop je ook het risico om te vallen. Daarom is het nodig dat je al voordat je zwanger wordt de juiste (dosering) medicijnen krijgt.
 

Door anti-epileptica heb je een verhoogde kans op aangeboren aandoeningen bij je baby, zoals een open ruggetje, gespleten gehemelte of hartafwijkingen. Daarom wordt gezocht naar de beste behandeling voor jou met zo min mogelijk aanvallen en met zo veilig mogelijke medicijnen.

Als je anti-epileptica gebruikt, word je gedurende je zwangerschap begeleid door een gynaecoloog en een neuroloog, beval je in een ziekenhuis en wordt je kind na de geboorte onderzocht door de kinderarts. Afhankelijk van de ernst van de epilepsie en het soort medicijnen kan er een iets verhoogde kans zijn op andere problemen. Bijvoorbeeld een miskraam, laag geboortegewicht of ontwikkelingsproblemen bij het kind na de geboorte.

De neuroloog en de gynaecoloog zullen een geboortezorgplan samen met jou opstellen. Hierin staat onder andere dat je tijdens de zwangerschap een uitgebreid echo onderzoek kan laten doen bij je kind naar aangeboren afwijkingen, zoals een open rug. Dit geavanceerd ultrageluidsonderzoek (GUO) gebeurt alleen in een centrum voor prenatale diagnostiek.

Kans dat de baby ook epilepsie krijgt

Als één van de ouders epilepsie heeft, is de kans dat het kind ook epilepsie krijgt groter. Hoeveel groter die kans is, hangt af van de soort en de oorzaak van de epilepsie. Soms is epilepsie erfelijk of hoort het bij een erfelijke ziekte. Het is daarom belangrijk om te weten of epilepsie vaker in de familie voorkomt en of de oorzaak bekend is. Vraag dit na bij je eigen familie en bij de familie van de aanstaande vader (of zaaddonor) vóórdat je zwanger wordt. Dan kan je dit op tijd bespreken met je huisarts, neuroloog of gynaecoloog. Als het nodig is, word je verwezen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts).

Belangrijke punten voor het gesprek met je arts

• Stop nooit met je medicijnen zonder overleg. Het is belangrijk om te bespreken welke medicijnen je vóór en tijdens de zwangerschap kunt of moet blijven gebruiken. En hoe je gecontroleerd wordt.
• Vraag naar de gevolgen van je epilepsie voor je kind en bespreek samen met je arts de mogelijkheden van prenataal onderzoek
• Als epilepsie in een van jullie families voorkomt, bespreek dit met je huisarts, neuroloog of gynaecoloog.
• Als je epilepsie (misschien) erfelijk is, kan je huisarts of medisch specialist je verwijzen naar een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts).
• Het is van belang dat alle betrokken hulpverleners het geboortezorgplan in je dossier opnemen. Alle afspraken over de begeleiding bij het zwanger worden, zwangerschap, bevalling en kraamperiode en (borst)voeding komen hierin bij elkaar te staan. Wij raden je aan om hier ook zelf naar te vragen.
   

Kenniscentrum medicijnen en zwangerschap 

Wil je voor of na het gesprek met je huisarts of specialist meer weten over de veiligheid van jouw medicijn? Ga dan naar de website van Moeders van Morgen Lareb. Daar kun je jouw medicijn opzoeken via https://www.lareb.nl/mvm-kennis.

Meer informatie

• Zwangerschap (Epilepsievereniging) 
• Epilepsie (Thuisarts)
• Epilepsie bij vrouwen (SEIN, expertisecentrum epilepsie)
• Boek “Gezond zwanger worden. Handboek preconceptiezorg.” Eric A.P. Steegers, Annemarie Mulders, Yves Jacquemyn en Anjo Geluk (2023). Uitgeverij Garant. Zie o.a. hoofdstuk 14.

@ ZwangerWijzer 2023
Dit informatieblad is tot stand gekomen in samenwerking met diverse experts en gebaseerd op richtlijnen en medisch-wetenschappelijke literatuur. De bronnen vind je in de Bronnenlijst ZwangerWijzer.